Οι χολόλιθοι είναι συμπαγή μορφώματα πεπτικού υγρού που μπορούν να σχηματιστούν στη χοληδόχο κύστη, προκαλώντας χολολιθίαση. Η χοληδόχος κύστη είναι ένα μικρό όργανο σε σχήμα αχλαδιού στη δεξιά πλευρά της κοιλιάς, ακριβώς κάτω από το ήπαρ. Η χοληδόχος κύστη συγκεντρώνει ένα πεπτικό υγρό που ονομάζεται χολή το οποίο παράγεται από το ήπαρ και απελευθερώνεται στο λεπτό έντερο, υποβοηθώντας τη λειτουργία της πέψης κυρίως των λιπαρών ουσιών.

Η δημιουργία χολόλιθων προκαλείται εξαιτίας διαταραχών στη συγκέντρωση της χολής. Οι χολόλιθοι αποτελούνται από χοληστερόλη και χολικά άλατα και εντοπίζονται στην χοληδόχο κύστη ή στον χοληδόχο πόρο. Οι λίθοι αυτοί μπορούν είτε να παραμείνουν στη χοληδόχο κύστη, είτε να μετακινηθούν και να αποφράξουν το χοληδόχο πόρο. Το μέγεθός τους ποικίλλει, καθώς μπορεί να είναι είτε πολύ μικροί, είτε να αυξηθούν σε μέγεθος. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να έχουν έναν μεγάλο χολόλιθο, ενώ σε άλλους μπορεί να εμφανιστούν πολλοί μικροί ταυτόχρονα. Υπάρχουν δύο τύποι χολόλιθων, οι χοληστερινικοί χολόλιθοι, που αποτελούν τους πιο συνηθισμένους και αποτελούνται από κρυστάλλους χοληστερόλης η οποία δεν έχει διασπαστεί σωστά, και οι χολόλιθοι χρωστικών ουσιών, οι οποίοι αποτελούνται από χολερυθρίνη.

Χολολιθίαση: Αιτίες εμφάνισης

Η χολολιθίαση αποτελεί μια ασθένεια της οποίας οι αιτίες εμφάνισης πολλές φορές δεν είναι ξεκάθαρες, και δεν υφίστανται συγκεκριμένοι τρόποι ώστε να αποφευχθεί η εκδήλωσή της. Ορισμένες αιτίες ωστόσο που μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση της νόσου είναι:

• Τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης στον οργανισμό εξαιτίας διατροφικών συνηθειών όπως η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και χοληστερίνη και φτωχών σε φυτικές ίνες
• Η προχωρημένη ηλικία (άνω των 40 ετών)
• Η παχυσαρκία
• Η απουσία σωματικής δραστηριότητας
• Η εγκυμοσύνη
• Κληρονομικοί παράγοντες όπως η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού χολολιθίασης
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Ορισμένες παθήσεις του αίματος (δρεπανοκυτταρική αναιμία ή λευχαιμία)
• Ξαφνική απώλεια βάρους
• Η λήψη φαρμάκων με υψηλή συγκέντρωση οιστρογόνων (όπως αντισυλληπτικά)
• Η ύπαρξη ηπατικής νόσου (όπως κίρρωση) ή φλεγμονοδών παθήσεων του εντέρου

Χολολιθίαση: Συμπτώματα

Η ύπαρξη χολόλιθων συχνά μπορεί να μην προκαλέσει την εκδήλωση συμπτωμάτων. Όταν κάποιος ασθενής με χολολιθίαση εμφανίσει συμπτώματα, αυτά συνήθως περιλαμβάνουν:

• Έντονο πόνο στην κοιλιακή περιοχή
• Ναυτία και εμετό
• δυσπεψία
• πυρετό σε ορισμένες περιπτώσεις
• ίκτερο (κιτρίνισμα στο δέρμα) αν έχει προκληθεί απόφραξη του κοινού χοληδόχου πόρου

Η χολολιθίαση αυτές ενδέχεται να προκαλέσει πλήθος επιπλοκών όπως χολοκυστίτιδα, δηλαδή φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, αποφρακτικό ίκτερο ή οξεία παγκρεατίτιδα.

Διάγνωση Χολολιθίασης

Η διάγνωση σε περίπτωση υποψίας χολολιθίασης πραγματοποιείται με φυσική εξέταση από τον θεράποντα ιατρό. Παράλληλα, συνιστάται η διενέργεια υπερηχογραφήματος για τον εντοπισμό των χολόλιθων, ή αξονικής τομογραφίας αν υπάρχουν συμπτώματα οξείας παγκρεατίτιδας.

Χολολιθίαση: Θεραπεία

Σε πρώτο στάδιο της νόσου μπορεί να προταθεί συντηρητική θεραπεία με φαρμακευτική αγωγή και αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες όπως περιορισμός των λιπαρών ουσιών και προσθήκη άφθονων φυτικών ινών. Ωστόσο, ενδέχεται να μην υποχωρήσουν τα συμπτώματα εντελώς.

Η ενδεδειγμένη θεραπεία για τη χολολιθίαση είναι η χειρουργική αντιμετώπιση με την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης. Η επέμβαση αυτή ονομάζεται χολοκυστεκτομή, αποτελεί μία από τις πιο συνηθισμένες χειρουργικές επεμβάσεις και μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με ανοιχτό χειρουργείο, είτε λαπαροσκοπικά. Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή πραγματοποιείται με γενική αναισθησία μέσα από 4 μικροσκοπικές τομές στην κοιλιακή περιοχή, αντί για μία μεγάλη τομή που απαιτεί το ανοιχτό χειρουργείο. Το λαπαροσκόπιο εισέρχεται στην κοιλιακή χώρα από τον ομφαλό, και παρέχει μέγιστη ορατότητα στο χειρουργό, με απεικόνιση των εσωτερικών οργάνων του ασθενούς σε οθόνη υψηλής ευκρίνειας. Μέσα από τις υπόλοιπες τομές ο Γενικός Χειρουργός στην Αθήνα Δρ. Βασίλειος Κοντοστόλης αφαιρεί τη χοληδόχο κύστη, οι οποίες μετά σφραγίζονται με ράμματα.

Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή είναι μια σύντομη επέμβαση, που εξασφαλίζει ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο, άριστο αισθητικό αποτέλεσμα χωρίς ουλές και ταχύτερη ανάρρωση. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει την επόμενη μέρα στις καθημερινές του δραστηριότητες. Ωστόσο, ορισμένες συνθήκες, όπως η ύπαρξη οξείας φλεγμονής, μπορεί να μην επιτρέψουν τη λαπαροσκοπική επέμβαση. Επίσης, υπάρχει η πιθανότητα μετατροπής του συγκεκριμένου τύπου επέμβασης σε ανοιχτό χειρουργείο, αν ο αρμόδιος χειρουργός κρίνει ότι είναι απαραίτητο για την υγεία του ασθενούς.