Η γέννηση ενός βρέφους είναι μια μοναδική στιγμή, ωστόσο η διαδικασία του τοκετού είναι κάθε άλλο παρά εύκολη. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις καθίσταται αναγκαία η εκτέλεση καισαρικής αντί του κολπικού τοκετού προκειμένου να γεννηθεί με ασφάλεια το μωρό. Εκτός βέβαια από τις επείγουσες περιπτώσεις, δεν είναι λίγες οι γυναίκες που επιλέγουν από την αρχή να γεννήσουν με καισαρική. Η καισαρική τομή είναι χειρουργική επέμβαση κατά την οποία πραγματοποιείται μια τομή στο κοιλιακό τοίχωμα αλλά και το τοίχωμα της μήτρας για την απομάκρυνση του εμβρύου και του πλακούντα. Αν και η διαδικασία της καισαρικής είναι γενικά ασφαλής, δεν παύει να ενέχει κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων μετεγχειρητικών επιπλοκών όπως η ανάπτυξη μιας κήλης στο κοιλιακό τοίχωμα. Η κήλη που αναπτύσσεται σε αυτή την περίπτωση ονομάζεται μετεγχειρητική κήλη. Μια μετεγχειρητική κήλη εμφανίζεται όταν τμήμα του εντέρου ή του ενδοκοιλιακού λίπους προεξέχει μέσω ενός αδύναμου σημείου στο κοιλιακό τοίχωμα. Το αδύναμο αυτό σημείο στην περίπτωση προηγούμενης καισαρικής δεν είναι άλλο από το σημείο της τομής. Δυστυχώς, μια μετεγχειρητική κήλη μετά από καισαρική εκδηλώνεται με συμπτώματα τα οποία σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αμεληθούν.

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη κήλης μετά από καισαρική τομή

Μια καισαρική τομή περιλαμβάνει την εκτέλεση μιας τομής στο κοιλιακό τοίχωμα και το τοίχωμα της μήτρας η οποία επιτρέπει την ασφαλή απομάκρυνση του βρέφους και του πλακούντα. Αν και απαραίτητη σε πολλές περιπτώσεις, δεν παύει να είναι μια εκτεταμένη χειρουργική επέμβαση η οποία απαιτεί τη διενέργεια μιας μεγάλης τομής. Αυτό συνεπάγεται σημαντική εκτομή ιστού και μυών του κοιλιακού τοιχώματος. Κατά τη διαδικασία επούλωσης, το κοιλιακό τοίχωμα ενδέχεται να μην ανακτήσει πλήρως τη δύναμή του, κάτι το οποίο σημαίνει ότι καθίσταται ευάλωτο στην ανάπτυξη κήλης. Διάφοροι αιτιολογικοί παράγοντες λειτουργούν ευνοϊκά στην ανάπτυξη μετεγχειρητικής κήλης μετά από καισαρική τομή. Οι αιτιολογικοί παράγοντες μπορεί να οφείλονται είτε στην ίδια τη χειρουργική επέμβαση της καισαρικής είτε σε άλλες καταστάσεις (παθολογικές ή μη) που δε σχετίζονται με την επέμβαση.

Ως προς τους αιτιολογικούς παράγοντες που οφείλονται στην ίδια τη χειρουργική επέμβαση της καισαρικής, ο βασικός από αυτούς είναι η ατελής επούλωση της τομής. Εάν η χειρουργική τομή δεν επουλωθεί σωστά, μπορεί να δημιουργηθεί ένα αδύναμο σημείο στο κοιλιακό τοίχωμα, γεγονός που με τη σειρά του ευνοεί την ανάπτυξη κήλης. Παράλληλα, οι μετεγχειρητικές λοιμώξεις στο σημείο της τομής μπορεί να εξασθενήσουν τους ιστούς του κοιλιακού τοιχώματος, εμποδίζοντας τη διαδικασία επούλωσης. Η ακατάλληλη τέλος συρραφή της τομής μπορεί να αποτελέσει κι αυτή αίτιο ανάπτυξης μετεγχειρητικής κήλης μετά από καισαρική. Πιο συγκεκριμένα, εάν τα ράμματα είναι πολύ σφιχτά ή πολύ χαλαρά, μπορεί να επηρεαστεί η ακεραιότητα του κοιλιακού τοιχώματος.

Βέβαια, υπάρχουν κι άλλοι αιτιολογικοί παράγοντες που δε σχετίζονται με την ίδια την καισαρική αλλά με την κατάσταση της υγείας και ορισμένες συνήθειες της γυναίκας. Σε αυτούς συγκαταλέγονται:

• Η παχυσαρκία ή η περίσσεια σωματικού βάρους, καθώς το υπερβολικό βάρος αυξάνει την ενδοκοιλιακή πίεση, ασκώντας επιπλέον φορτίο στους ιστούς που επουλώνονται.
• Η επαναλαμβανόμενη διάταση των κοιλιακών μυών λόγω αλλεπάλληλων ή πολύδυμων κυήσεων η οποία μπορεί να αποδυναμώσει το κοιλιακό τοίχωμα, καθιστώντας τη γυναίκα πιο επιρρεπή στην εμφάνιση κήλης. Δεδομένου μάλιστα του γεγονότος ότι ο τοκετός σε πολύδυμες κυήσεις πραγματοποιείται με καισαρική τομή οι πιθανότητες να εμφανιστεί κήλη μετά από καισαρική αυξάνονται σημαντικά.
• Ο χρόνιος βήχας ή η παρατεταμένη δυσκοιλιότητα, καταστάσεις οι οποίες αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση και ασκούν περιττό φορτίο στο σημείο της τομής.
• Η επάνοδος στη γυμναστική και η άρση βαρέων αντικειμένων προτού το εγκρίνει ο γιατρός, αφού και αυτές οι δραστηριότητες συνεπάγονται αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης.
• Κάπνισμα, αφού αυτό επηρεάζει την κυκλοφορία του αίματος και επιβραδύνει τη διαδικασία επούλωσης.
• Διαβήτης, καθώς η νόσος επιβραδύνει την επούλωση τραυμάτων και κατά συνέπεια μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα ανάπτυξης κήλης μετά από καισαρική.

Μετεγχειρητική κήλη μετά από καισαρική τομή και συμπτώματα που προκαλεί

Η κήλη μετά από καισαρική εκδηλώνεται με συμπτώματα τα οποία χρήζουν έγκαιρης αναγνώρισης προκειμένου να αποφευχθούν δυνητικά επικίνδυνες επιπλοκές. Τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Ένα ορατό εξόγκωμα ή μια διόγκωση κοντά στην τομή που φαίνεται ακόμα περισσότερο όταν η γυναίκα στέκεται όρθια ή καταπονείται.
• Ένας θαμπός ή οξύς πόνος γύρω από το σημείο της χειρουργικής τομής, που μπορεί να επιδεινωθεί με τη σωματική δραστηριότητα.
• Μια αίσθηση έλξης ή τεντώματος, ιδιαίτερα όταν η γυναίκα σκύβει ή σηκώνει αντικείμενα.

Εάν η μετεγχειρητική κήλη μετά από καισαρική τομή εκδηλωθεί με πιο έντονα συμπτώματα, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχουν εμφανιστεί επιπλοκές που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι ναυτία ή εμετός, ερυθρότητα και ευαισθησία στο δέρμα πάνω από το σημείο της κήλης, δυσκοιλιότητα ή πυρετός. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η άμεση επίσκεψη σε ειδικό δεν θα πρέπει για κανένα λόγο να καθυστερείται.

Ενδεδειγμένη θεραπεία για μια μετεγχειρητική κήλη μετά από καισαρική και τα συμπτώματα αυτής

Γενικά, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα οποιαδήποτε κήλη στο κοιλιακό τοίχωμα να επανέλθει από μόνη της, αφού η αποκατάσταση του αδύναμου σημείου και η σύγκλειση του χάσματος δεν είναι εφικτή. Οι κήλες αποκαθίστανται κατά κανόνα χειρουργικά προκειμένου να αποφευχθούν δυνητικά απειλητικές για την υγεία των ασθενών επιπλοκές. Συνεπώς, προκειμένου μια κήλη μετά από καισαρική τομή να πάψει να προκαλεί συμπτώματα, η χειρουργική επέμβαση είναι η ενδεδειγμένη λύση. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης τοποθετείται το τμήμα του ενδοκοιλιακού σπλάχνου που προκύπτει μέσω του χάσματος στη φυσιολογική ανατομική του θέση και στη συνέχεια το αδύναμο σημείο του κοιλιακού τοιχώματος ενισχύεται με την τοποθέτηση ειδικού συνθετικού πλέγματος. Η επέμβαση μάλιστα πραγματοποιείται πλέον στην πλειοψηφία των περιπτώσεων λαπαροσκοπικά, δηλαδή με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο. Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση μιας κήλης επιταχύνει σημαντικά την ανάρρωση του ασθενούς και μειώνει τη μετεγχειρητική δυσφορία, αφού οι τομές που απαιτούνται για την εκτέλεση της επέμβασης είναι μικροσκοπικές.

Μια κήλη μετά από καισαρική τομή αποτελεί πιθανή επιπλοκή που μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα συμπτώματα και, σε σοβαρές περιπτώσεις, απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές, συνεπώς δεν θα πρέπει να αμελείται. Η όσο το δυνατόν συντομότερη χειρουργική αντιμετώπιση της πάθησης κρίνεται αναγκαία. Ο Γενικός Χειρουργός στην Αθήνα Δρ. Βασίλειος Κοντοστόλης αποκαθιστά χειρουργικά κάθε μορφή κήλης, με γνώμονα πάντα την ευημερία των ασθενών.